Klimat już się zmienił. Teraz musimy nauczyć się z tym żyć. Fundusze europejskie dają możliwość Lepszego przygotowania się na skutki zmian

- Jest coraz cieplej i to nie ulega wątpliwości - mówi prof. Bogdan Chojnicki, klimatolog z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. - To niesie ze sobą określone skutki. Wraz ze wzrostem temperatury rośnie dynamika atmosfery. A to oznacza więcej gwałtownych zjawisk atmosferycznych. Mamy więc do czynienia m.in. z silnymi wiatrami, a także na przemian z gwałtownymi opadami deszczu i okresami kiedy wody brakuje. W obecnej sytuacji nasze działania powinny zmierzać w dwóch kierunkach. Po pierwsze trzeba dążyć do zahamowania dalszego wzrostu temperatury, a później - póki jeszcze to możliwe - odwrócenia tej tendencji. Po drugie - nauczyć się żyć w rzeczywistości jaką mamy - wyjaśnia profesor.

Ważnym elementem przystosowania się do życia w nowych warunkach jest sprawny system prognozowania i ostrzegania przed gwałtownymi zjawiskami atmosferycznymi takimi jak wichury czy ulewy i sprawne, dobrze wyposażone służby, które w razie potrzeby uporają się z ich skutkami. W ramach Funduszy Europejskich dla Wielkopolski wielkopolski oddział Związku Ochotniczych Straży Pożarnych może starać się o dotację zarówno na sprzęt potrzebny do likwidacji skutków wichur, podtopień itp., jak i rozwój systemów pozwalających dokładnie identyfikować lokalizować zagrożenia, a także ostrzegać przed nimi mieszkańców. Część dotacji (nie więcej niż 20 proc. kosztów kwalifikowalnych) będzie można przeznaczyć m.in. na działania edukacyjne skierowane do mieszkańców, dotyczące reagowania na zagrożenia i ochrony przed nimi, podnoszenie kwalifikacji osób prowadzących akcje ratownicze. Do wykorzystania jest łącznie 17, 272 mln zł.

Jak wyjaśnia prof. Chojnicki - gospodarowanie wodą to kluczowe zagadnienie w obliczu zmian klimatu.

- Gromadzenie wody w czasie opadów, by wykorzystać ją, gdy jej brakuje to nie tylko zbiorniki retencyjne - mówi Bogdan Chojnicki. - To także mała retencja oraz, zwłaszcza w miastach rozszczelnienie nawierzchni. Gdy mamy do czynienia ze szczelną, zabetonowaną powierzchnią, cała woda, systemem kanalizacji spływa do rzek. Stan wody w rzekach rośnie, co może powodować podtopienia. Jeśli mamy więcej terenów, w które woda może wsiąkać - zostaje ona w glebie. Zasila rośliny, ale też stopniowo paruje i w konsekwencji sprawia, że mikroklimat jest łagodniejszy, a temperatura nieco niższa - wyjaśnia naukowiec.

W dużym uproszczeniu można więc powiedzieć, że o ile miasta pokryte betonem sprzyjają narastaniu zmian klimatycznych, o tyle takie, w których możliwie duża powierzchnia jest biologicznie czynna, a więc może przechowywać wodę - łagodzą to zjawisko.

- Nie można zapominać też o zacienienieniu - zwraca uwagę klimatolog . - Drzewa, nie dopuszczając promieni słonecznych sprawiają, że temperatura jest niższa, a parowanie wody następuje wolniej.

Jak bardzo wpływa to na komfort życia - nie trzeba nikogo przekonywać.

Wielkopolskie samorządy, Lasy Państwowe, spółki wodne, parki narodowe i krajobrazowe, instytucje odpowiedzialne za gospodarkę wodną mogą się starać o dotacje na poprawę sytuacji w tym zakresie w ramach dwóch bliźniaczych konkursów. Jeden z nich jest adresowany do obszarów Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) - w nim do podziału jest 80, 111 mln zł. Drugi z konkursów jest przeznaczony dla potencjalnych beneficjentów z poza obszarami ZIT. W tym konkursie zostanie podzielone 80 mln zł. Będzie można starać się o dotacje na między innymi odbetonowanie miast, zazielenianie, małą i mikro retencję, a także budowę czy przebudowę urządzeń wodnych.

Skutkiem tych działań będzie nie tylko poprawienie bezpieczeństwa i podniesienie komfortu życia Wielkopolan, ale także spowolnienie zmian klimatu.

- Obecnie sytuacja jest trudna - mówi prof. Bogdan Chojnicki. - W 2023 roku globalny wzrost temperatury na naszej planecie przekroczył 1,5 stopnia. Jednak dopóki nie przekroczymy 2 stopni - możemy zmiany klimatu powstrzymać, a nawet - w długiej perspektywie - odwrócić. Do tego jednak konieczne są działania ograniczające wpływ człowieka na klimat - zaznacza.

To na przykład wykorzystywanie w większym stopniu czystej energii. W ubiegłym tygodniu, dzięki dotacji z funduszy europejskich, na poznańskim lotnisku Ławica została oficjalnie otwarta farma fotowoltaiczna, która zaspokoi 40 proc. zapotrzebowania portu na energię. To pierwszy etap inwestycji. W kolejnym - planowanym powstanie duża elektrownia słoneczna, a także instalacja pozwalająca na produkcję zielonego wodoru. Będzie on napędzał pojazdy na lotnisku, zaś nadwyżki będą sprzedawane.